ENERGIA ETA ENERGIA ITURRIAK

Urari esker leku askotan lortzen dute energia adibidez mendietan ur errotak jarriz ibaitik bajatzen den ur guztiak errotako palak mugitzen ditu eta horri esker energia lor dezakegu bezte modu batzuetan lortu daiteke energia baina batez ere modu honekin lortzen edo erabiltzen da gehiago. Erri askotan erabiltzen da modu ahu.

ITSASOAREN KUTSADURA

Itsasoaren Kutsadura

Itsasoa gaur egun munduko zabortegia da, beraz, etorkizunean efektu negatibo handiak ekarriko dizkigu. Kostako area gehienak kutsatuak daude ur beltzen, substantzia kimiko, zaborra, petrolio... direla eta. Gehien kutsatuak dauden itsasoak Bangladesh, India, Pakistan, Indonesia, Malaysia,Thailandia eta Filipinak dira.

Marea Beltza

Itsasontzien istripuak eta lurrean bertan isurtzen den petroleo hondakina itsasoa kutsatzen du. Petrolioa itsasoan dituen efektuak, faktore batzuen menpe egongo da, hala nola, petrolio mota,  honen kantitatea, hondartzatik eta isurketaren distantzia...

Ibai kutsadura

Ibaien kutsadura uretan material berriak sartzen direnean gertatzen da, adibidez: produktu kimikoak,ur botilak, petroleoa, industria ondakin toxikoak ere.

Ibaien kutsaduraren faktore nabarmena

Batez ere, gizakia da ura gehien kutsatzen duen eragilea.

ZEIN ERRIALDEETAN DAUDE URA ESKASAN

Ura ez dago leku askotan, Afrikan, esate baterako, ez dago ia ura basamortueta igual dago putzu txiki bat dago nola 40 km edo 50km bakoitza, eta jende asko hil dira basamortuetan, egarri eudelako, horrela oso arriskutzua da basamortuetan ibiltzea, Asia okzidentala ere bai ur gutxi dago, adibidez nueva delhi, Indian dago kokatuta, eta indiako kapitala da, Kuwait ere bai, eta ere Asia okzidentala dago kokatuta, eta kuwait da herrialde ura gutxiegi dagoena Asian, eta salbatu dira ez egoteagatik alerta gorrian, zergatik aprobetzatu dute bere rekursoak ez egoteko alertan.

Afrikan ia-ia herrialdeak daude alerta gorrian ez dekotela ia ura eta ume batzuk hiltzen dira 5 urtekin.

URAREN ZIKLOA

Uraren  zikloa  ur asko daguen lekuetan asten da, Itsasoan, lakuetan... Gero, bero asko egiten duenean ura lurrundu egiten da eta atmosmeran gelditzen da. Hotza egitenduenean lurruduta dagoen ura kondentzatzen asten da eta hodeiak sortzen dira. Azkenean guztiz kondentzatzen da eta momentu horretan euria egiten du. Gero ur dena ibaietara joaten da eta ibaietatik lakuetara edo itsasora.

URA HISTORIAN

Ura gizakientzat lagun zein etsaia izan da. Gizaki eta animalientzat ibaiak pasatzea hil ala biziko abentura zen. Gaur egun ez da zaila ibaiak pasatzea zubiak leku guztietan daudelako. Gaur egun teknologiari esker zubiak errez egiten dira eta horri ezker ez dugu igerian pasa beharrik. Baina teknologiak arazoak zortzen ditu ibaietan batez ere naturan, kutzatu egiten direlako eta horren erruz jendea ezin delako bainatu.

Ibaiak lagunak izan dira hortik ura edateko lortzen dugulako, arropak garbitzeko, arrainak arrapatzeko...

Eta etzaiak izan dira huoldeak egon daitezkelako eta herrixkak apurtu egiten dituztelako.


                                             

NONDIK ATERA AL DA URA?

Ura al da aurkitu iturrietan, eta ur hori normalean ona da edateko, baina basokoa, ur hori txarra da. eta normalean ur hori garbitzen da depuladoreetan  dekantazio metodoarekin eta ondoren ura etxeetara joaten da.
 Gero ur minerala eta ur ori normalean garbia dago baina badaezpada ere bai depuratzen da, ur hori edateko da, eta marka askok erabiltzen dute ur minerala garbiena eta hoberena delako. Ura ere bai basamortuetan daude baina oso gutxi dago, eta edateko ura da, eta daudenak basamortuetan galduta bainatzen dira or bertan, eta ondoren ura edaten dute toneladatan eta berriz botilak betetzen dute uragaz, eta berriz joaten dira bidaia amaitzen.

UR GAZIA ETA UR GEZA

Bi motatako urak daude, ur gazia edo ur geza. Ur gazia disolbaturiko gatz esangarria batez ere sodio klorudo duen ura da. Ur geza disolbaturiko gatz, batez ere sodio kloruro, gutxi duen ura da. Lurraren ur gaziaren gehiena ozeano eta itsasoetan dago, itsasoko ura izena izanik. Badaude ur gazia duten iturburuak ere, lurzoru gaziek sortuak. Ere erabiltzen da gatza ateratzeko gatzagan.
 Gizakion edari ezinbestekoa izateaz gain, ur gezak erabilera ugari ditu: janaria prestatzeko, bainatzeko, soroak ureztatzeko, garbitzeko, eta abar.